It was November the 28th just a few days ago. This date is special to me as an Albanian for it is Albanian Independence day. just as our independence day is on the 4th of July, in Albania, we celebrate independence day on the 28th of November. Here in the US we gained our Independence from the British Empire. In Albania, we gained our independence from the Ottoman Empire, based in Turkey. There are two Albanian Independences that coincidentally fall on the same date: 1. the founding of the medieval kingdom of Albania by our national hero Skanderbeg (1405 – 1468) in the year 1443 and the founding of the modern Albanian state in 1912. The second independence day, 110 years ago, this November, was also from the Ottoman Empire, as the Ottomans would reassert themselves after the passing of Skanderbeg to reconquer his Medieval Albanian State.
Back to the present: I was watching morning TV, and saw an actress by the last name of Hyland (Sarah Hyland). At that moment I was reminded of Hyland-Croy Rd, in my own home town of Columbus, Ohio, here in the US, a road I first heard of several years ago. This morning I made the instant realization that Hyland Croy Rd must be named after Kruja, Albania. I have two reasons for this speculation 1. Kruja was known as Croy or Croya (latin) in the Middle Ages. It was the most famous Albanian town as it was Skanderbeg’s stronghold, and 2. Kruja is located atop a mountain in the Albanian Highlands.
That this realization occurred to me precisely on Albanian Independence day, originally proclaimed in Medieval Croya on November 28, 1443, is a coincidence beyond belief. That I, being Albanian, happen to live in a city with a road named after an Albanian town is also a great coincidence for me.
What’s in a word?
But I wondered: Is Hyland-Croy Rd really named after the Albanian Highland town of Kruja or could this all just be a lucky coincidence? I dug deeper and first began with an etymological search: Kruja, Albania is named after the Albanian word: Kroi, meaning fountain or spring. As stated, in the Middle Ages, in Latin, Kruja was known as Croy or Croya, so there is a match. Then I discovered several word matches that even took me by surprise:
- Crew – a body of Sailors
- Cruise – to sail on a body of water
- Crest – the top of a wave
- Creek – A small body of water
- Croy – a water barrier/English
- Cry – tears/English
- Crisis – an event that often causes tears
- Aqua – water/Latin, through the r is missing
- Rain – water, though the c is missing
- Creation – life needs water most of all
All of these words are apparently derived from some ancient Indo-European word, which must mean liquid, or water. It would seem that over time this word branched out into many, which in turn yielded additional words. It is possible there are many other words out there from this one parent word, perhaps even the word Christ, since as savior, Jesus’ life mission was to deal with treating the crises in his follower’s lives.
What’s in a place name?
There are three places in Eastern Europe, that come from this ancient word
- Kruja, Albania – from Kroi, water spring
- Croatia – from water spring
- Ukraine – this word comes from the Slavic word for region, Krajine. However, I surmise the word, Krajine comes from the same ancient word for water, since regions often times are marked out by the flow of rivers, ie Kroi
There is a tradition of naming places in the new world from previous, older towns. New York, for example, is named after old York. London, Ohio is named after London, England. Berlin, Ohio is named after Berlin, Germany. This logic also seems to suggest that Hyland-Croy Rd seems to be named after the medieval town of Croy in Albania.
As a matter of fact there are six roads in the US named Croy (and one suburb of London, UK, Croydon). Should we assume that all of these roads are named after Croy, Albania? Certainly not, the roads might just be named after Mr. Croy, a former landowner. Yet when we combine two words, such as the Highlands, and Croy of the Albanian Highlands, the chances seem too great to be coincidence. I am inclined to believe Hyland Croy Rd. was, at least in part, named after medieval Croy, Albania.
However, there may be “clever naming”, such as when a person’s name (the landowner) is combined with a famous place name. This sort of naming has already happened once in Ohio before. The town of Elyria, where the founder’s name, Mr. Ely, was combined with the ending -ria, to come up with the town name of Elyria, Ohio, a clear reference to ancient Illyria, which is coincidentally also ancient Albania! Home sweet home…
Shqiperia: Një rastësi e mahnitshme
Ishte 28 Nëntori vetëm pak ditë më parë. Kjo datë është e veçantë për mua si shqiptar, sepse është dita e Pavarësisë së Shqipërisë. ashtu siç është dita jonë e pavarësisë më 4 korrik, edhe në Shqipëri ne festojmë ditën e pavarësisë më 28 nëntor. Këtu në SHBA fituam Pavarësinë tonë nga Perandoria Britanike. Në Shqipëri e fituam pavarësinë nga Perandoria Osmane, me qendër në Turqi. Janë dy Pavarësi Shqiptare që rastësisht bien në të njëjtën datë: 1. Themelimi i mbretërisë mesjetare të Shqipërisë nga heroi ynë kombëtar Skënderbeu (1405 – 1468) në vitin 1443 dhe themelimi i shtetit modern shqiptar më 1912. E dyta. Dita e Pavarësisë, 110 vjet më parë, ky Nëntor, ishte gjithashtu nga Perandoria Osmane, pasi osmanët do të riktheheshin pas vdekjes së Skënderbeut për të ripushtuar Shtetin e tij Mesjetar Shqiptar.
Kthimi në të tashmen: Po shikoja TV në mëngjes dhe pashë një aktore me mbiemrin Hyland (Sarah Hyland). Në atë moment m’u kujtua Hyland-Croy Rd, në qytetin tim të lindjes në Columbus, Ohio, këtu në SHBA, një rrugë për të cilën dëgjova për herë të parë disa vite më parë. Sot në mëngjes kuptova menjëherë se Hyland Croy Rd duhet të mbante emrin e Krujës, Shqipëri. Unë kam dy arsye për këtë spekulim 1. Kruja njihej si Croy ose Croya (latinisht) në mesjetë. Ishte qyteti më i famshëm shqiptar pasi ishte kalaja e Skënderbeut, dhe 2. Kruja ndodhet në majë të një mali në Malësitë Shqiptare.
Që ky realizim më ka ndodhur pikërisht në ditën e Pavarësisë së Shqipërisë, e shpallur fillimisht në Croya mesjetare më 28 nëntor 1443, është një rastësi e pabesueshme. Që unë, duke qenë shqiptar, të jetoj në një qytet me një rrugë me emrin e një qyteti shqiptar, është gjithashtu një rastësi e madhe për mua.
Çfarë ka me një fjalë?
Por pyesja veten: A është Hyland-Croy Rd me të vërtetë emrin e qytetit të malësisë shqiptare të Krujës apo e gjithë kjo mund të jetë thjesht një rastësi me fat? Gërmova më thellë dhe fillimisht nisa me një kërkim etimologjik: Kruja, Shqipëria është emërtuar sipas fjalës shqipe: Kroi, që do të thotë burim ose burim. Siç u tha, në mesjetë, në latinisht, Kruja njihej si Croy ose Croya, kështu që ka një ndeshje. Pastaj zbulova disa përputhje fjalësh që madje më befasuan:
Crew – një trup marinarësh
Cruise – për të lundruar në një trup me ujë
Crest – maja e një valë
Creek – Një trup i vogël uji
Croy – një pengesë uji
Cry – te qash
Kriza – një ngjarje që shpesh shkakton lot
Aqua – ujë/latinisht, përmes r mungon
Rain – ujë, edhe pse c mungon
Krijimi – kafshet dhe bimet kane nevojë më shumë për ujë
Të gjitha këto fjalë me sa duket rrjedhin nga ndonjë fjalë e lashtë indo-evropiane, që duhet të nënkuptojë lëng ose ujë. Duket se me kalimin e kohës kjo fjalë u degëzua në shumë, të cilat nga ana e tyre dhanë fjalë shtesë. Është e mundur të ketë shumë fjalë të tjera atje nga kjo fjalë e vetme prind, ndoshta edhe fjala Krisht, pasi si shpëtimtar, misioni jetësor i Jezusit ishte të merrej me trajtimin e krizave në jetën e ndjekësve të tij.
Çfarë ka në një emër vendi?
Ka tre vende në Evropën Lindore, që vijnë nga kjo fjalë e lashtë
Krujë, Shqipëri – nga Kroi, burim uji
Kroacia – nga burimi i ujit
Ukrainë – kjo fjalë vjen nga fjala sllave për rajon, Krajine. Megjithatë, supozoj se fjala Krajine vjen nga e njëjta fjalë e lashtë për ujë, pasi rajonet shpesh herë janë të shënuara nga rrjedha e lumenjve, dmth. Kroi.
Ekziston një traditë e emërtimit të vendeve në botën e re nga qytetet e mëparshme, më të vjetra. Nju Jorku, për shembull, është emëruar pas Jorkut të vjetër. Londër, Ohio është emëruar pas Londrës, Angli. Berlin, Ohio është emëruar pas Berlin, Gjermani. Kjo logjikë duket gjithashtu se sugjeron se Hyland-Croy Rd duket të jetë emëruar sipas qytetit mesjetar të Croy në Shqipëri.
Në fakt ka gjashtë rrugë në SHBA me emrin Croy (dhe një periferi të Londrës, MB, Croydon). A duhet të supozojmë se të gjitha këto rrugë kanë emrin e Croy, Shqipëri? Sigurisht që jo, rrugët thjesht mund të emërtohen sipas zotit Croy, një ish-pronar tokash. Megjithatë, kur kombinojmë dy fjalë, si Malësia dhe Kroi i Malësisë Shqiptare, gjasat duken shumë të mëdha për të qenë rastësi. Unë jam i prirur të besoj Hyland Croy Rd. u emërua, të paktën pjesërisht, sipas Croy mesjetar, Shqipëri.
Sidoqoftë, mund të ketë “emërtim të zgjuar”, si për shembull kur emri i një personi (pronari i tokës) kombinohet me një emër të famshëm vendi. Ky lloj emërtimi ka ndodhur tashmë një herë në Ohio më parë. Qyteti i Elyria, ku emri i themeluesit, zoti Ely, u kombinua me mbaresën -ria, për të dalë me emrin e qytetit Elyria, Ohio, një referencë e qartë për Ilirinë e lashtë, që rastësisht është edhe Shqipëria e lashtë! Shtepi e embla shtepi…
photo: Skenderbeg Museum
George Shetuni 